de Wapenschilden

bestel hier het boek
‘HOFLEVERANCIERS’

Het Koninklijk wapen

Het wapen van het Koninkrijk der Nederlanden (Rijkswapen) en dat van de Koningen der Nederlanden (Koninklijk wapen) is vanaf de oprichting van het Koninkrijk in 1815 identiek. Het wapen werd in 1907 gewijzigd en voor het laatst vastgesteld bij Koninklijk Besluit van 23 april 1980, toen Beatrix Koningin werd.

Het Koninklijk Wapen wordt sinds 1907 gekenmerkt door een gouden klimmende leeuw met gravenkroon. De blauwe achtergrond (het veld) is bezaaid met verticale gouden blokjes. De term bezaaid geeft in de heraldiek aan dat het aantal niet vaststaat, waardoor er ook een aantal blokjes niet compleet is afgebeeld.

Het schild wordt gehouden door twee leeuwen die in profiel zijn afgebeeld. Op het wapenschild is een Koningskroon geplaatst. Op een lint dat onder het wapenschild bevestigd is, staat de spreuk ‘Je Maintiendrai’.

Bij Koninklijk Besluit van 10 juli 1907 (Stb. 181) werd het Koninklijk Wapen, tevens Rijkswapen, aangepast. De leeuw in het schild en de schildhoudende leeuwen droegen vóór die tijd alle drie de Koninklijke kroon, maar raakten deze kwijt nu de toegevoegde purperen hermelijn gevoerde mantel, gedekt door een purperen baldakijn, een Koningskroon ging dragen. De schildhouders waren vóór 1907 bovendien aanziend in plaats van en profil.

detail met 7 pijlen

Symboliek

De leeuw op het wapenschild draagt een zwaard en een bundel van zeven pijlen. De leeuw is afkomstig uit het wapen van het Huis Nassau, het zwaard en de pijlenbundel van de Statenleeuw. De Statenleeuw stond op het wapen van de Staten-Generaal tijdens de Republiek der Verenigde Nederlanden. De pijlen staan symbool voor de zeven provinciën. De pijlen symboliseren ook samenwerking: de afzonderlijke pijlen zijn kwetsbaar, maar samen vormen ze een grote kracht.

De kroon en de mantel benadrukken de Koninklijke waardigheid van het Huis Oranje-Nassau.

De wapenspreuk: je maintiendrai

Je Maintiendrai

De wapenspreuk ‘Je Maintiendrai’ (Ik zal handhaven / I will maintain) is sinds stadhouder Willem I (beter bekend als Willem van Oranje) de wapenspreuk van het Huis Oranje-Nassau. Hij had met het Prinsdom Oranje de spreuk geërfd van zijn neef René van Chalon. Koning Willem I nam in 1815 de spreuk over in het Koninklijk wapen.

Meer over de Wapenspreuk

Republiek wordt Monarchie

Een aantal wapenschilden uit de collectie van de Stichting Hofleveranciers in Nederland

Over dit Schild
Willem II en Willem III

Wapenschild volgens Koninklijk Besluit van 24 augustus 1815 uit de regeerperiode van Koning Willem II en Koning Willem III.

Dit wapenschild hing bij drukkerij de Swart uit Den Haag (1803 – 2010) en werd na het faillissement van de firma aan de Stichting geschonken.

 

Over dit Schild

Het helmteken

Op 24 augustus 1815 nam Zijne Majesteit (ZM) Koning Willem I in een ‘Souverein Besluit’ een helmteken aan: “twee uit eene gouden kroon zich verheffende olifantstrompen [slurven] van Azur, met gouden blokken bezaaid tussen welke de ongekroonde gouden leeuw zit”.

Dit helmteken is slechts als uitzondering gebruikt. We zien het alleen terug in de ruiterzegels van de Koningen Willem I en Willem III en in een aantal wapenschilden van beide monarchen. De helm van deze en latere koningen en koninginnen der Nederlanden in de kapel van de Orde van de Kousenband droeg een koningskroon. Er is hier dan ook geen sprake van een Rijkswapen, maar van een Koningswapen.

Het wapenschild werd in 2001 door de stichting aangekocht van de firma Pogge & Zn te Amsterdam en het bewuste schild stamt uit de regeerperiode van ZM Koning Willem III.

 

Over dit Schild
Schoorsteenvegers

Het betreft hier een houten exemplaar uit de regeerperiodes van de koningen Willem II en III. Het wapenschild is afkomstig van de voormalige firma Andreoli, schoorsteenvegers uit Den Haag

 

Over dit Schild

Boele sigaren

Wapenschild met toevoeging van de naam van de gerechtigde; hier Sigarenfabriek C.J. Boele uit Kampen (ca. 1850- ca.1900) die tevens een filiaal hadden op het Rembrandtplein in Amsterdam. Het voeren van de naam van een bedrijf in een wapenschild was niet gebruikelijk. 

 

Over dit Schild
Uitzonderlijk formaat

Het betreft een uitzonderlijk exemplaar dat afkomstig is van de firma Warnars aan het Noordeinde in Den Haag en is in 2011 door de stichting verworven en geheel in originele staat gerestaureerd. Het schild is volgens het KB van 1815 vervaardigd, maar het valt mede op door zijn grootte. Wapenschilden vervaardigd van hout van dit formaat waren een uitzondering.

 

Over dit Schild
Le Jeune

Alliantiewapen van Hare majesteit (HM) Koningin Emma. Het model van dit wapenschild stamt oorspronkelijk van de firma L.I. van Enthoven uit Den Haag. Hiervan is door de firma W. van der Schoot uit Tilburg een exemplaar gegoten. Het predicaat hofleverancier verkreeg de  firma “Le Jeune” kapsalon in Den Haag van Hare Majesteit in 1895.

 

Over dit Schild
Slagerij De Kok

Wapenschild volgens Koninklijk Besluit no. 69 van Koningin Emma Regentes van 7 april 1891. (1891 – 1898). ‘Palma sub pondere crescit’ (de palmboom groeit tegen de verdrukking in) was het devies van Koningin Emma. Het wapenschild hing destijds bij de voormalige slagerij De Kok aan de Brouwersgracht in Den Haag en werd vervaardigd door de firma Braat in Delft.

 

Over dit Schild
Albert Heijn

Wapenschild volgens Koninklijk Besluit van 24 augustus 1815 van HM Koningin Wilhelmina uit de periode 1898 tot 1907.
Het schild is afkomstig van een Albert Heijn filiaal. Dergelijke wapenschilden vervielen nadat het concern Ahold het predicaat Koninklijk verwierf.
Het wapenschild is sinds 1992 in het bezit van de Stichting Hofleveranciers in Nederland middels schenking door Ahold te Zaandam. Vervaardigd door “De Pletterij” te Den Haag en Metaalgieterij “Holland” te Amsterdam.
Het is namelijk zo dat zodra een bedrijf het predicaat Koninklijk verkrijgt, het hofleverancierschap automatisch vervalt.

 

Over dit Schild
Houten wapenschild

Houten wapenschild van ZKH Prins Hendrik der Nederlanden. Over dit wapenschild is helaas verder niets bekend. Dit schild werd door Koninklijk Besluit van 30 september 1901 gewijzigd.

 

Over dit Schild
Prins Hendrik

Wapenschild van Zijne Koninklijk Hoogheid (ZKH) Prins Hendrik der Nederlanden (1901 – 1907) vervaardigd door verschillende firma’s, zoals B. Ubbink te Doesburg (in gietijzer), Metaalgieterij “Holland” te Amsterdam (in brons) en Bosman & Florack te Amsterdam (in aluminium) Uitgevoerd volgens Koninklijk Besluit van 30 september 1901

 

Over dit Schild
Maison de Bonneterie

Wapenschild volgens Koninklijk Besluit van 10 juli 1907 van HM Koningin Wilhelmina, vervaardigd door NV. Metaal Gieterij “Holland” te Amsterdam.
Dit schild was een schenking van Maison de Bonneterie aan de Stichting in 1994 en hing boven de ingang van het pand aan het Rokin in Amsterdam. Dit schild werd later ook door HM Koningin Juliana gebruikt.

 

Over dit Schild
Chiotakis Pelterijen

Wapenschild van ZKH Prins Bernhard der Nederlanden volgens het Koninklijk Besluit van 3 mei 1937. Het schild werd vervaardigd door de firma NV. Metaalgieterij “Holland” te Amsterdam. De Prins verleende het recht aan de voormalige firma CH. J. Chiotakis Pelterijen, destijds gevestigd aan de Wittevrouwenstraat 38 te Utrecht, in 1975.
Prins Bernhard was de laatste Prins-Gemaal die ook predicaten mocht verlenen. Door de wijzigingen die Koningin Beatrix in 1987 doorvoerde mocht Prins Claus geen predicaten verlenen.

 

Over dit Schild
Kruit & Oxenaar

Het huidige wapenschild behorende bij het predicaat met de toevoeging “Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier” na wijzigingen die HM Koningin Beatrix in 1987 heeft laten doorvoeren.
Het ontwerp stamt van Kruit & Oxenaar en werd tot 2008 vervaardigd door de firma Bosman & Florack in Amsterdam. Vanaf 2008 wordt het wapenschild vervaardigd door de firma Sillen & Co te Swalmen in Limburg. ZM Koning Willem Alexander heeft sinds zijn troonsaanvaarding in 2013 geen wijzigingen aangebracht.

Omdat er allerlei uitingsvormen geweest zijn van het predicaat heeft Koningin Beatrix in 1987 de bezem erdoor gehaald en heeft zij vastgelegd dat dit wapenschild het enige is dat gerechtigden mogen voeren. Dat geldt voor het wapenschild zelf alsmede de uitingsvormen in briefpapier, website, stickers op auto’s enz.
Er is tevens nog een uitingsvorm in zwart-wit en rood-wit. Tevens kan het wapenschild in geborduurde vorm gebruikt worden. Daarvoor zijn er vectorbestanden bij de Dienst Koninklijk Huis aan te vragen.

 

Een aantal wapenschilden uit de collectie van de Stichting Hofleveranciers in Nederland

Over dit Schild
Willem II en Willem III

Wapenschild volgens Koninklijk Besluit van 24 augustus 1815 uit de regeerperiode van Koning Willem II en Koning Willem III.

Dit wapenschild hing bij drukkerij de Swart uit Den Haag (1803 – 2010) en werd na het faillissement van de firma aan de Stichting geschonken.

 

Over dit Schild
Schoorsteenvegers

Het betreft hier een houten exemplaar uit de regeerperiodes van de koningen Willem II en III. Het wapenschild is afkomstig van de voormalige firma Andreoli, schoorsteenvegers uit Den Haag

 

Over dit Schild
Uitzonderlijk formaat

Het betreft een uitzonderlijk exemplaar dat afkomstig is van de firma Warnars aan het Noordeinde in Den Haag en is in 2011 door de stichting verworven en geheel in originele staat gerestaureerd. Het schild is volgens het KB van 1815 vervaardigd, maar het valt mede op door zijn grootte. Wapenschilden vervaardigd van hout van dit formaat waren een uitzondering.

 

Over dit Schild
Le Jeune

Alliantiewapen van Hare majesteit (HM) Koningin Emma. Het model van dit wapenschild stamt oorspronkelijk van de firma L.I. van Enthoven uit Den Haag. Hiervan is door de firma W. van der Schoot uit Tilburg een exemplaar gegoten. Het predicaat hofleverancier verkreeg de  firma “Le Jeune” kapsalon in Den Haag van Hare Majesteit in 1895.

 

Over dit Schild
Albert Heijn

Wapenschild volgens Koninklijk Besluit van 24 augustus 1815 van HM Koningin Wilhelmina uit de periode 1898 tot 1907.
Het schild is afkomstig van een Albert Heijn filiaal. Dergelijke wapenschilden vervielen nadat het concern Ahold het predicaat Koninklijk verwierf.
Het wapenschild is sinds 1992 in het bezit van de Stichting Hofleveranciers in Nederland middels schenking door Ahold te Zaandam. Vervaardigd door “De Pletterij” te Den Haag en Metaalgieterij “Holland” te Amsterdam.
Het is namelijk zo dat zodra een bedrijf het predicaat Koninklijk verkrijgt, het hofleverancierschap automatisch vervalt.

 

Over dit Schild
Prins Hendrik

Wapenschild van Zijne Koninklijk Hoogheid (ZKH) Prins Hendrik der Nederlanden (1901 – 1907) vervaardigd door verschillende firma’s, zoals B. Ubbink te Doesburg (in gietijzer), Metaalgieterij “Holland” te Amsterdam (in brons) en Bosman & Florack te Amsterdam (in aluminium) Uitgevoerd volgens Koninklijk Besluit van 30 september 1901

 

Over dit Schild
Chiotakis Pelterijen

Wapenschild van ZKH Prins Bernhard der Nederlanden volgens het Koninklijk Besluit van 3 mei 1937. Het schild werd vervaardigd door de firma NV. Metaalgieterij “Holland” te Amsterdam. De Prins verleende het recht aan de voormalige firma CH. J. Chiotakis Pelterijen, destijds gevestigd aan de Wittevrouwenstraat 38 te Utrecht, in 1975.
Prins Bernhard was de laatste Prins-Gemaal die ook predicaten mocht verlenen. Door de wijzigingen die Koningin Beatrix in 1987 doorvoerde mocht Prins Claus geen predicaten verlenen.

 

Over dit Schild

Het helmteken

Op 24 augustus 1815 nam Zijne Majesteit (ZM) Koning Willem I in een ‘Souverein Besluit’ een helmteken aan: “twee uit eene gouden kroon zich verheffende olifantstrompen [slurven] van Azur, met gouden blokken bezaaid tussen welke de ongekroonde gouden leeuw zit”.

Dit helmteken is slechts als uitzondering gebruikt. We zien het alleen terug in de ruiterzegels van de Koningen Willem I en Willem III en in een aantal wapenschilden van beide monarchen. De helm van deze en latere koningen en koninginnen der Nederlanden in de kapel van de Orde van de Kousenband droeg een koningskroon. Er is hier dan ook geen sprake van een Rijkswapen, maar van een Koningswapen.

Het wapenschild werd in 2001 door de stichting aangekocht van de firma Pogge & Zn te Amsterdam en het bewuste schild stamt uit de regeerperiode van ZM Koning Willem III.

 

Over dit Schild

Boele sigaren

Wapenschild met toevoeging van de naam van de gerechtigde; hier Sigarenfabriek C.J. Boele uit Kampen (ca. 1850- ca.1900) die tevens een filiaal hadden op het Rembrandtplein in Amsterdam. Het voeren van de naam van een bedrijf in een wapenschild was niet gebruikelijk. 

 

Over dit Schild
Slagerij De Kok

Wapenschild volgens Koninklijk Besluit no. 69 van Koningin Emma Regentes van 7 april 1891. (1891 – 1898). ‘Palma sub pondere crescit’ (de palmboom groeit tegen de verdrukking in) was het devies van Koningin Emma. Het wapenschild hing destijds bij de voormalige slagerij De Kok aan de Brouwersgracht in Den Haag en werd vervaardigd door de firma Braat in Delft.

 

Over dit Schild
Houten wapenschild

Houten wapenschild van ZKH Prins Hendrik der Nederlanden. Over dit wapenschild is helaas verder niets bekend. Dit schild werd door Koninklijk Besluit van 30 september 1901 gewijzigd.

 

Over dit Schild
Maison de Bonneterie

Wapenschild volgens Koninklijk Besluit van 10 juli 1907 van HM Koningin Wilhelmina, vervaardigd door NV. Metaal Gieterij “Holland” te Amsterdam.
Dit schild was een schenking van Maison de Bonneterie aan de Stichting in 1994 en hing boven de ingang van het pand aan het Rokin in Amsterdam. Dit schild werd later ook door HM Koningin Juliana gebruikt.

 

Over dit Schild
Kruit & Oxenaar

Het huidige wapenschild behorende bij het predicaat met de toevoeging “Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier” na wijzigingen die HM Koningin Beatrix in 1987 heeft laten doorvoeren.
Het ontwerp stamt van Kruit & Oxenaar en werd tot 2008 vervaardigd door de firma Bosman & Florack in Amsterdam. Vanaf 2008 wordt het wapenschild vervaardigd door de firma Sillen & Co te Swalmen in Limburg. ZM Koning Willem Alexander heeft sinds zijn troonsaanvaarding in 2013 geen wijzigingen aangebracht.

Omdat er allerlei uitingsvormen geweest zijn van het predicaat heeft Koningin Beatrix in 1987 de bezem erdoor gehaald en heeft zij vastgelegd dat dit wapenschild het enige is dat gerechtigden mogen voeren. Dat geldt voor het wapenschild zelf alsmede de uitingsvormen in briefpapier, website, stickers op auto’s enz. 
Er is tevens nog een uitingsvorm in zwart-wit en rood-wit. Tevens kan het wapenschild in geborduurde vorm gebruikt worden. Daarvoor zijn er vectorbestanden bij de Dienst Koninklijk Huis aan te vragen.

 

Buitenlandse wapenschilden
in de collectie

wapenschild van Hohenzollern

Hohenzollern


Het Huis Hohenzollern is een Duits vorstengeslacht, oorspronkelijk afkomstig uit Zwaben. Uit het geslacht kwamen monarchen van onder meer Pruisen, het Duitse Keizerrijk en Roemenië voort. De naam van de dynastie is afgeleid van de burcht Zollern bij Hechingen.

Het Huis Hohenzollern is sinds 1947 geen regerend geslacht meer. Het huidige hoofd van de Frankische linie is Georg Friedrich Ferdinand van Pruisen, achter achterkleinzoon van keizer Wilhelm II. Het hoofd van de Zwabische linie is thans Karl Friedrich, achter achterkleinzoon van Leopold. Andere bekende telgen uit deze laatste tak zijn diens oom Ferfried – die vanwege zijn frivole levensstijl regelmatig in de kolommen van de roddelpers figureert – en ex-koning Michaël.

Meer over het Huis Hohenzollern

Royal Coat of Arms of Scotland

The Arms of Dominion

Dit exemplaar stamt uit de regeerperiode van King George V (1910 – 1936). Het Wapen van het Verenigd Koninkrijk (Engels: Royal Coat of Arms of the United Kingdom) is het officiële wapen van de Britse monarch, nu Koningin Elizabeth II.

Dit wapen wordt gebruikt door de koningin in haar hoedanigheid als monarch, en is officieel bekend als haar Arms of Dominion. Varianten van het wapen worden gebruikt door andere leden van de Britse koninklijke familie en door de overheid van het Verenigd Koninkrijk. De koningin heeft in Schotland een andere versie van het wapen, waar weer een variant van in gebruik is bij het Scotland Office, de Schotse gouvernementele vertegenwoordiging in de Britse overheid.

Meer over The Coat of Arms

Contact